ODWAŻ SIĘ BYĆ MĄDRZEJSZYM!
Materiały zamieszczone na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 3.0 Polska
Między majem a grudniem 2014 roku FBW zrealizowała projekt Odważ się być mądrzejszym!, będący kontynuacją i rozwinięciem projektu z 2013 roku pod niemalże tym samym tytułem (Odważ się być mądrym!). Ponownie byliśmy dotowani przez Muzeum Historii Polski w ramach programu Patriotyzm Jutra, za co pięknie mecenasowi dziękujemy!
Przygotowaliśmy 20 zajęć edukacji kulturalnej dla dzieci ze świetlic środowiskowych. W ciągu 2 godzin przybliżaliśmy słuchaczom wydarzenie lub epokę historyczną, rozmawialiśmy o przeszłości i uporządkowywaliśmy ich wiedzę. Wykorzystując prezentacje multimedialne i wzbogacając zajęcia „rekwizytami historycznymi” staraliśmy się, by dzieci mogły „dotknąć przeszłości”. Po prezentacji zapraszaliśmy je na mały spektakl teatralny i warsztat plastyczny. W czasie zajęć słuchano muzyki nawiązującej do tematu. W tegorocznej edycji poruszyliśmy zagadnienia:
- Trudne czasy, trudne wybory – Jan Karski, rodzina Ulmów – folksdojcze i kapusie.
Po przybliżeniu realiów tamtych czasów rozmawialiśmy o postawach moralnych, wyborach i konsekwencjach ludzkich decyzji. W delikatny sposób pokazaliśmy dramatyzm czasów wojny i sposoby radzenia sobie Polaków z okrutną rzeczywistością. W czasie zabawy plastycznej robiliśmy piłkę szmaciankę (dzieci młodsze), a starsze dzieci malowały symbole Polski Walczącej na gipsowych tabliczka imitujących cegły. Spotkanie uzupełnione było występem aktora, ukazującym zabawne scenki i skecze z czasów wojny.
- Muzyka w służbie patriotyzmu – tradycja ludowa, historia a współczesność.
Muzyka towarzyszy człowiekowi od zawsze. Różne jej formy rozwijały się na przestrzeni wieków, w wielu okolicznościach była niezbędna. Dzisiaj muzyka służy przede wszystkim rozrywce. Ale dawniej pełniła istotne funkcje w życiu codziennym. Spojrzeliśmy zatem na historię pod kątem dźwięków. Jaką rolę miało słowo śpiewane? Jakie treści przekazywały dawne pieśni? Czy wsie, miasta, kraje, mają „swoje” melodie? Czy z muzyką można było… walczyć? Staraliśmy się znaleźć odpowiedź na pytanie: co wspólnego ma muzyka z patriotyzmem XXI wieku? Towarzyszyły nam pieśni, od średniowiecznej „Bogurodzicy”, po współczesne interpretacje piosenek powstańczych, ludowych i partyzanckich.
- Opowieść o obronie Lwowa w 1648 roku – św. Jan z Dukli.
Spojrzeliśmy na kościół i zakony jako ośrodki życia kulturalnego w dawnej Polsce. Rozmawialiśmy o ogromnej roli kulturotwórczej zakonników piszących pierwsze almanachy, przepisujących i tłumaczących dzieła uczonych arabskich, prowadzących szkoły. Odwołaliśmy się do historii najnowszej, czasów PRL i roli Kościoła w pielęgnowaniu i podtrzymywaniu wartości patriotycznych. W części artystycznej aktor wcielił się w kaznodzieję, Piotra Skargę i wygłosił fragmenty słynnych Kazań Sejmowych. Na koniec, słuchając chórów kościelnych, dzieci wykonały dla rodziców i przyjaciół zaproszenie na następne spotkanie (zaproszenia dla rodziców dzieci wykonały tuszem na czerpanym papierze, pisząc piórem gęsim, bądź drewnianymi pałeczkami)
- Canaletto – dawna Warszawa w wedutach.
Omówiliśmy podstawowe pojęcia z zakresu malarstwa (panorama, szkic, sztafaż, weduta). Rozmawialiśmy o tym, czego potrzebuje malarz, by tworzyć i jaki był dawniej status artysty. Szczególną uwagę poświęciliśmy dziełom Bellotta – wedutom. Odcyfrowywaliśmy miejsca związane z Warszawą, podpatrywaliśmy życie osiemnastowiecznej stolicy i jej mieszkańców. Dociekaliśmy, jakie dźwięki do nas dobiegają? Co nam te obrazy mówiły? Jaką wartość mają dzisiaj? Wysłuchaliśmy fragmentów opisów Warszawy z czasów Canaletta, dokonanych przez pewnego podróżnika… W części teatralnej dzieci miały okazję porozmawiać z Canalettem. W części plastycznej pastelami ”wykańczały” wedutę Mistrza.
Trudnością zajęć prowadzonych w świetlicach środowiskowych jest duże zróżnicowanie wiekowe dzieci. Najczęściej są to dzieci zaniedbane edukacyjnie i społecznie. Dużo zależy od kadry pedagogicznej placówki. Mamy miejsca, gdzie pracowało nam się bardzo miło i takie, gdzie natrafiliśmy na roszczeniową postawę dzieci. Według nas wynika to głównie z niekompetentnej kadry. Postawa akceptacji, szacunku i zrozumienia często dawała znakomite rezultaty. Musieliśmy również być bardzo elastyczni i dostosowywać poziom i formy przekazu do konkretnej grupy. Zwróciliśmy uwagę, jak ważne dla nich są warsztaty plastyczne. To co oferujemy często jest dla nich całkiem nowe. W domu (w szkole niestety też) nie bawią się plastycznie. Z nami odkrywają różnorodne techniki i możliwości twórcze. Przełamują przekonanie o braku własnych zdolności. W świetlicy środowiskowej w Otwocku spotkaliśmy się z dużym zainteresowaniem nie tylko wśród dzieci, ale również rodziców i opiekunów. Dorośli brali aktywny udział zwłaszcza w części teoretycznej zajęć. Ważne dla nich były chwile spędzone z dziećmi, jak i to, że mogli im zaimponować wiedzą humanistyczną, odpowiadając na nasze pytania. Niestety, z zainteresowaniem rodziców spotkaliśmy się tylko w jednym miejscu. Inne próby zaproszenia ich na spotkanie, poprzez wykonane własnoręcznie przez dzieci zaproszenia, nie powiodły się.
Według oceny Fundacji Bez Wizy rezultaty i cele projektu zostały osiągnięte. Aby osiągnąć efekty długofalowe praca edukacyjna musi być prowadzona systematycznie, a nie metodą jednorazowych zrywów.
